UNESCO, Birleşmiş Milletler’in eğitim ve kültür aracılığıyla barış, sürdürülebilir bir çevre ve kültürlerarası diyalog sağlamaya çalışan özel bir kurumudur. İnsanlık için büyük kültürel veya doğal öneme sahip yerleri içeren UNESCO Dünya Mirası Listesi de bu kurum tarafından oluşturuluyor. Kısacası, bu listedeki yerler dünya mirasımızı oluşturuyor.
Şu anda Dünya Mirası Listesi’nde 203 yer var ve hepsi de sıra dışı bir doğal güzellik ile biyolojik ve jeolojik çeşitlilik sergiliyor ve ayrıca Dünya’nın ve yaşamın tarihindeki önemli dönemlere dair kanıtlar sunuyor.
Tropik yağmur ormanlarından çöllere, karmaşık mağara sistemlerine ve volkanlara uzanan UNESCO listesindeki en harikulade 16 doğal alanı seçtik.
1. Dorset ve East Devon Kıyıları, Birleşik Krallık
Jurassic Kıyısı’ndaki muhteşem Durdle Kapısı
Jane Austen romanlarını gözünde canlandırabilmeyi istersen, Jurassic Kıyısı olarak da bilinen Dorset ve East Devon Kıyıları’na gitmelisin. Uçsuz bucaksız kıyı şeridi; kızıl kiltaşı kayaları gibi ilgi çekici kaya oluşumları, erken dönem dinozor fosilleriyle dolu plajlar, huzur dolu körfezler, gür çimenlik alanlar ve romantik kasabalarla doludur.
Bunlar arasında en ilgi çekici doğal simge kireçtaşından bir kemer olan Durdle Kapısı’dır. Çoğu kireçtaşı katmanı yatay olmasına rağmen, Durdle Kapısı denizden neredeyse dikey olarak uzanır ve jeoloji harikalarından biri olarak kabul edilir.
Seyahatini hatırlatacak eşsiz bir anı eşyasına ne dersin? Charmouth Kumsalı’nda fosil avına çıkarak evine doğal tarihin artık sana ait küçük bir parçasıyla dönebilirsin.
2. Archipiélago de Revillagigedo, Meksika
San Benedicto volkanik adası Archipiélago de Revillagigedo’yu oluşturan dört adadan biridir
Archipiélago de Revillagigedo, Pasifik Okyanusu’nda bulunan dört volkanik adanın oluşturduğu bir takımadadır ve 2016’da UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alındı.
Meksika’nın batısında yer alan bu dört adada 16. yüzyılda İspanyol kâşifler tarafından keşfedilene kadar kimse yaşamıyordu. Bazen “küçük Galapagos” olarak da adlandırılan bu Meksika adalarının dünyanın her yanından bilim adamlarını çeken benzersiz bir ekosistemi bulunuyor.
Herhangi bir turistik tesis barındırmasa da, adaların bitki örtüsünü, hayvan topluluğunu ve coğrafyasını keşfetmek isteyen meraklı turistler düzenlenen turlarla burayı ziyaret ediyor. Adaları çevreleyen deniz de dev manta vatozları, köpekbalıkları ve yunuslar sayesinde aletli dalış meraklıları arasında oldukça popüler.
San Jose Cabo’ya uçak bileti ara
3. Queensland Islak Tropik Arazileri, Avustralya
Devasa yağmur ormanını keşfetmek için Queensland Islak Tropik Arazileri’nde kanoya binebilirsin
Avustralya’nın sadece %1’lik bir bölümünü kaplıyor olsa da, Queensland’in Islak Tropik Arazileri; engebeli arazisi, derin vadileri, masmavi nehirleri ve gürleyen şelaleleriyle dünyanın en muhteşem yağmur ormanlarından biridir.
Avustralya’nın kuzeydoğu kıyısında uzanan yağmur ormanı, nadir bulunan sayısız bitki ve hayvan türünü barındırıyor ve Dünya üzerindeki bitki yaşamı evriminin de neredeyse tamamını sergiliyor.
Walk the Wet Tropics yürüyüş turuna katılarak 90 farklı orkide türü görebilir, kırmızı-yeşil renkteki Avustralya kral papağanı gibi sadece burada bulunabilen bazı kuşların seslerini dinleyebilir ve pek çok doğal havuzdan birinde yüzebilirsin.
Daha fazlası: Avustralasya’nın en iyi doğal güzellikleri
4. Sichuan Panda Barınakları, Çin
Dev pandalar tüm dünyada en sevilen hayvanlar arasındadır
Güneybatı Çin’in Sichuan eyaletinin derinliklerinde, dev parklar ve karla örtülü dağlarla çevrili bir bölgede Çin’in en ünlü ve en sevilen sakinlerinden birini bulabilirsin: sevimli pandalar.
Daha yakın bir zamana kadar World Wildlife Fund, pandaları ‘nesli tükenmekte olan türler’ olarak kabul ediyordu, fakat başarılı koruma politikaları sayesinde pandaların statüsü ‘hassas’ ve ‘korunmaya muhtaç’ türler olarak değiştirildi.
Bu haber her ne kadar sevindirici olsa da, doğal yaşam alanı kaybı ve kaçak avlanma sebebiyle pandalar hala korunmaya ihtiyaç duyan türlerdendir.
Pandalar vahşi doğada nadir olarak görülüyor ama ülkedeki en büyük yetiştirme merkezlerinden Wolong Ulusal Doğa Koruma Alanı’na giderek 150 tanesiyle tanışma fırsatını yakalayabilirsin.
Fareye benzer bebekliklerinden, yavru hallerine ve zamanlarının çoğunu uyuyarak ve bambu yiyerek geçirdikleri yetişkinliklerine, burada pandaları hayatlarının tüm aşamalarında görebilirsin.
5. Aggtelek Karst ve Slovak Karst Mağaraları, Macaristan/Slovakya
Baradla-Domica mağara kompleksinin altında yatan dünyayı keşfet
Macaristan – Slovakya sınırında bulunan Aggtelek Karst ve Slovak Karst, 712 mağarasıyla Orta Avrupa’nın en büyük mağara sistemini oluşturur. Mağaralar barındırdıkları yapılar ve habitatlarının çeşitliliği bakımından olağanüstüdür ve milyonlarca yılda şekillenmiştir.
Aralarından en önemlilerinden biri, her iki ülkeye doğru 25 km boyunca uzanan Baradla-Domica mağara kompleksidir. Diğer pek çok doğal harikayla birlikte, bu yeraltı dünyasında ziyaretçilerin klasik müzikle dolu keyifli dakikalar geçirmesini sağlayan birinci sınıf akustiğe sahip bir kubbe de bulunur.
Buz çağlayanları, dikitler ve buzullar gibi etkileyici buz oluşumlarının görüldüğü Dobšinská Buz Mağarası da öne çıkan diğer mağaralar arasındadır.
Daha fazlası: İnanılmaz yeraltı şehirleri
6. Białowieża Ormanı, Polonya/Beyaz Rusya
Sessiz ve sakin: Białowieża Ormanı adeta huzur dolu bir vaha
Beyaz Rusya ve Polonya arasında uzanan bakir Białowieża Ormanı, kalan son doğal yaşlı ormanlardan biri. Ormanın büyük parçaları yüzyıllar boyu el değmeden varlığını sürdürmüş ve bu nedenle günümüzde yeni ve eski bitki örtülerinin karışımıyla çok çeşitli bir flora ve fauna barındırıyor.
Antik meşe ağaçlarının çapı her yıl büyümeye devam ediyor ve 34 metre yüksekliğindeki Büyük Mamamuszi ve artık ölmekte olan Nieznanowo Kralı gibi aralarında isim verilen ağaçlar bile var.
8000 yaşındaki Białowieża’da kurtların ulumaları, baykuşların ıslıkları, sığınların çığlıkları ve geyiklerin gürlemeleri arasında 900 Avrupa bizonu da hayatını sürdürüyor ve bu sayı türün dünyadaki nüfusunun %25’ine denk geliyor.
Eğer ormanın tadını merak ediyorsan, içine burada yetişen bir adet çimen tanesi konulan ünlü Żubrówka votkasını deneyebilirsin.
7. Lut Çölü, İran
Lut Çölü dünyanın en sıcak yerleri arasında
İran’ın güneydoğusunda bulunan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne yeni giren yerlerden biri olan Lut Çölü dünyanın en sıcak ve kurak yerlerinden biridir. Şimdiye kadar görülen en yüksek yer sıcaklığı da 70C ile burada ölçülmüştür.
Sadece kavurucu kumlar diyerek geçemeyeceğimiz çöller de çeşitlilik barındırabiliyor ve Lut da bunun için mükemmel bir örnek.
Çölün doğu bölümü güneşin altında bembeyaz bir şekilde parlayan tuzlarla kaplıyken, merkezinde de rüzgâr tarafından şekillendirilen paralel bayırlar ve izler görülür.
Son olarak da, güney doğusu kum denizi ve kumullarla kaplı geniş bir alandır.
Daha fazlası: Sahra Çölü’nde huzur bulmak için 5 sebep
8. Etna Yanardağı, İtalya
Etna Yanardağı’ndaki püskürmelerin kalıntıları
Avrupa’nın en büyük aktif yanardağı Etna, Sicilya’nın doğu kıyısında yer alan muazzam bir coğrafi şekildir. Yanardağın tarihleri MÖ 1500’e kadar uzanan belgelenmiş 200 civarı püskürmesi bulunuyor.
Volkanın çevresinde gezerken, sıcak lavların arkasında bıraktığı tüyler ürpertici izler gözünden kaçmayacaktır: yolundaki her şeyi yakarak geçen yeni lav akıntılarının izleri ve antik püskürmelerin oluşturduğu artık çam ve huş ağacı ormanlarıyla kaplanmış kaya oluşumları.
Yanardağı ziyaret etmek için en iyi zaman, lav oluşturan püskürmelerin gerçekleştiği zamanlardır ama endişelenmene gerek yok; çünkü bu görsel şöleni güvenli uzaklıktaki, unutulmaz bir manzara sunan kraterlerden izleyeceksin.
Püskürmeler düzenli olarak gerçekleşse de önceden tahmin edilemiyorlar, bu yüzden tarihler konusunda biraz esnek olman gerekiyor.
9. Geirangerfjord ve Nærøyfjord, Norveç
Nærøyfjord’u ziyaret ederken aklına gelen kelimeler gerçekdışı ve büyülü olacak
Batı Norveç’in fiyortları gezegenimizdeki en eşsiz yerler arasında sayılır ve oraya gittiğinde karşılaşacağın inanılmaz güzellik, gördüğün şeyin gerçekliğinden şüphe etmene neden olacak.
Bergen’in kuzeydoğusundaki Geirangerfjord ve Nærøyfjord, birbirlerinden 120 km uzaklıkta yer alır ve dünyanın en uzun ve derin fiyortları arasındadır. Fiyortları hayalinde canlandırmak istersen: denizin hemen bitiminden başlayan yarım kilometre yüksekliğinde falezler, inanılmaz yüksekliklerden dökülen çağlayanlar ve mavi ile zümrüt renklerinde parlayan sular düşünebilirsin.
Suyun oluşturduğu dar koridorları tekne veya feribot yolculuğuyla keşfet ve su, kaya ve yeşilliğin oluşturduğu bu tablonun bütün endişelerini alıp götürmesine izin ver. Terapi diye işte buna denir!
10. Yosemite Ulusal Parkı, ABD
Yosemite’nin devlerinden El Capitan
Tarihi sekoya ağaçları, granit monolitler, sık ormanlar, derin vadiler, kat kat dökülen şelaleler…
Büyüleyici Yosemite Ulusal Parkı’na hoş geldin! Sunduğu jeolojik ve biyolojik çeşitliliğin yanı sıra, Yosemite 10.000 yıl kadar önce insan yerleşimine de sahne oldu.
Kendilerini Ahwahneechee olarak adlandırılan yerlilerin izlerini ulusal parkta bulmak mümkün. Buhar kulübeleri, meşe palamudu ambarları, tören evleri ve şefin eviyle yeniden inşa edilmiş eksiksiz bir yerli kasabasını Yosemite Vadisi’nde görebilirsin.
İster 2000 yıllık bir sekoya ağacına sarıl, Half Dome’a (Yarım Kubbe) tırman veya El Capitan Çayırı’nda piknik yap, Yosemite’yle ilgili herşeyi kesinlikle hayranlık uyandırıcı bulacaksın.
11. Tuna Deltası, Romanya
Tuna Deltası beyaz pelikanların da yuvasıdır
Avrupa’nın en uzun ikinci nehri Tuna, Karadeniz’e dökülmeden önce 10 ülkeden geçerek, sulak deltalar, sazlıklar, su zambaklarıyla kaplanmış kanallar ve söğütlerle kavakların sıralandığı nehir kıyıları oluşturur.
Dünyanın en çok çeşitlilik sunan ve en el değmemiş deltalarından olan Tuna Deltası, doğa aşıkları ve kuş gözlemcileri için adeta bir cennettir. 300’ün üzerinde kuş türünün yaşadığı bu deltanın en ilgi çeken kuşlarından biri de beyaz pelikanlardır.
Sakin nehirde tekne gezintisi yaparak olabildiğince çok kuş türü görmeye çalışabilirsin. Seyahatini de hala gelenekselliğini koruyan az nüfuslu köyleri ziyaret ederek tamamlayabilirsin: renkli küçük evler, sazdan çatılı hayvan barınakları ve basit kayıkhaneler.
Daha fazlası: Seyahat etme arzusu uyandıran kitaplar
12. Baykal Gölü, Rusya
Seyretmeye doyulamayacak bir manzara: Baykal Gölü dünyanın en büyük tatlı su kaynağıdır
Baykal Gölü, Sibirya’nın dış bölümlerinde yer alır ve dünyanın en yaşlı, en derin ve hacim olarak en büyük tatlı su gölüdür.
Şekil olarak bir muzu andıran göl, dünyanın tek tatlı su foku olan “nerpa” foklarına yaşam alanı sağlayan berrak ve masmavi sulara sahiptir. Fokların buraya nasıl geldiği de gizemini koruyor: en çok kabul gören teoriye göre, halkalı fokların soyundan gelen nerpalar yarım milyon yıldır burada yaşıyor.
Yaz ve kış mevsimi, göl ve çevresini tamamen zıt iki manzaraya büründürüyor. Yaz ayları doğa yürüyüşü, kamp ve balık tutma gibi pek çok aktiviteye izin verirken, kış aylarında göl tamamen donuyor ve kalın ve şeffaf bir buz tabakasıyla kaplanıyor.
Daha fazlası: Dünyanın her yanından doğal yüzme havuzları
13. Mistaken Point, Kanada
Adeta bir fosil sergisi: Dünyanın en eski fosillerini Mistaken Point’te bulabilirsin
Newfoundland’in güney ucunda yer alan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kısa bir süre önce eklenen Mistaken Point oldukça iyi korunmuş fosilleriyle ünlü bir yer. Volkanik kül katmanlarıyla kaplandıkları için yaşlarını belirlemenin mümkün olduğu bu fosiller, yaklaşık 565 milyon yıl önceye aitler ve bu da onları türlerinin en eski ve nadir örnekleri arasına sokuyor.
Mistaken Point (Yanıltıcı Yer) adını denizcilerin – özellikle de sisli havalarda – burayı yakınlardaki Race Burnu ile karıştırmalarından almış. Denizciler Race Burnu Limanı’na ulaşmayı bekleyerek kuzeye döndüklerinde karşılarında bir anda kayaları buluyorlarmış.
Burası bir UNESCO alanı haline geldiği için ziyaretler de artık ancak rehberli turlarla mümkün olabiliyor, yani ziyaretinden önce aramayı ihmal etmemelisin.
14. Ha Long Bay, Vietnam
Vietnam’daki Ha Long Koyu’nun başka bir dünyaya aitmiş gibi duran güzelliği
Efsaneye göre, Ha Long Koyu’nu oluşturan adacıkların ve dev kireçtaşı sütunların şekillenmesi büyük bir dağ ejderhasının gökyüzünden denize doğru alçalması sonucunda olmuş.
Tonkin Körfezi’nde bulunan Ha Long Koyu, Vietnam’ın en önemli turistik yerlerinden biridir ve en zor beğenen turistlerin bile büyülendiği mistik bir deniz manzarası oluşturan 1.600 ada ve adacığı düşünüldüğünde bu hiç de şaşırılacak bir şey değil.
Sundukları sert koşullar nedeniyle bu adaların çoğunda hiç insan yaşamıyor ve bu nedenle insan eli değmeden kalabilmişler. Turist sayısının en yoğun olduğu sezonu mayıs – ağustos arası olsa da, ocak – mart aylarında ziyaret edersen çevreyi kaplayan sisin buraya tüyler ürpertici bir güzellik kattığına şahit olabilirsin.
15. Yüksek Sahil/Kvarken Takımadası, İsveç/Finlandiya
İsveç’teki Yüksek Sahil’de günbatımı
Botniya Körfezi’nin iki farklı ucunda yer alıyor olsalar da, Yüksek Sahil (İsveç) ve Kvarken Takımadası (Finlandiya), benzer jeolojik süreçler sonunda şekillendikleri için UNESCO listesinde bir arada bulunuyorlar.
Şimdi tarım, balıkçılık, turizm gibi beşeri uğraşların sergilendiği bu yerlerin bir zamanlar kalın ve büyük bir buz tabakası olduğunu ve binlerce yıl içinde eriyerek karanın yükselmesine sebep olduğunu hayal etmek gerçekten çok güç.
Dünyanın başka hiçbir yerinde kara yükselmesi buradaki kadar yaşanmamıştır (deniz seviyesinden 283 metre) ve her geçen yılda biraz daha yükselmeye devam ediyor. Bölge ayrıca bu sıra dışı sürece tanıklık eden pek çok zirve, çayır, göl, mağara ve koy barındırıyor.
16. Kapadokya, Türkiye
Bir balon turuna ne dersin?
Peri bacaları, mağara oteller, yeraltı şehirleri ve renkli balonlar. Masal diyarı Kapadokya’nın UNESCO Türkiye dünya mirası listesinde yer alması kimseyi şaşırtmıyor olsa gerek.
Milyonlarca yıl önce yanardağların püskürttüğü lav ve küllerin yağmur ve rüzgarla aşınmasıyla oluşan doğa şekillerine ev sahipliği yapan Kapadokya, Güzel Atlar Ülkesi anlamına geliyor.
Kapadokya ve Göreme Milli Parkı, Göreme Açık Hava Müzesi’nin yanı sıra Ürgüp, Avcılar, Üçhisar, Çavuşin, Zelve Açık Hava Müzesi’ni de içeren çok büyük bir alan.
Hristiyanlığın ilk dönemlerinden kalan, kaya içine oyulmuş birçok manastır, kilise, şapel, yemekhane, mutfak ve yaşam alanına ev sahipliği yapan Göreme Açık Hava Müzesi büyüleyici ve dünyada eşi benzeri olmayan bir yer.
Kapadokya’ya gitmişken Avanos’ta çömlek yapmayı deneyebilir, şarap fabrikalarını ziyaret ederek meşhur Kapadokya şaraplarını tadabilir veya sabah herkesten önce kalkıp balona binerek muhteşem manzaraların tadını çıkarabilirsin. Daha ayrıntılı bir gezi rehberi için Kapadokya: Güzel atlar ülkesi yazımıza göz atmayı unutma.
Okumaya devam et:
