Gönüllülük esasına dayanan yardım seyahatleri uzun bir süredir var. Zaman içerisinde bir parça değişime uğradılarsa da, bu yardım faaliyetlerinin ana fikri aynı kalmaya devam ediyor: seyahat ederken başkalarına yardım etmek. Büyük bir fayda yaratan ve gerçeklerle yüzleşmeyi sağlayan bu gönüllü işler harcanan zamana, paraya ve uğraşa değiyor. Eve dönerken çoğu zaman gerçek bir başarma duygusu hissedecek, yeni arkadaşlar edinmiş olacak ve bu tatilde farklı bir şey yaptığını biliyor olacaksın: çünkü bir farklılık yarattın.
Gönüllü tatiller olarak da bilinen bu konsept, çeşitli ülkelerde üniversiteye başlamadan önce verilen bir yıllık ara için mükemmel bir uğraş olarak görülüyor. Ancak gönüllülüğe dayanan bu fırsatları yılın her zamanında, hayatının her döneminde ve dünyanın hemen hemen her yerinde bulabilirsin.
Gönüllü yardım turizmi nedir?
Çocuklarla birlikte çalışarak öğrenmeyi eğlenceli hale getiren bir gönüllü © Idex World
Gönüllü yardım turizmi, seyahat ederken iyi işler yapma fikrine dayanır. Tatilini gönüllü çalışmak için bir fırsat olarak kullanarak, yeni (veya eskiden bildiğin) bir yere gitme ve ihtiyaç duyulan herhangi bir şekilde yardım etme olarak özetlenebilir.
Gönüllü yardım turizminin bir anlık hevesle yapılmaması veya yapılacaklar listesinde yer alan bir amaç olarak görülmemesi de önemlidir; bu deneyimin ana odak noktası eğlence veya gönüllünün tatmin hissi değil, yapılan iş ve ulaşılan sonuçtur.
Gönüllü tatiller için genellikle herhangi bir ödenek sağlanmaz; yani bu tatillere gidebilmek için belirli bir miktar para biriktirmen gerekir. Bu miktar, gittiğin yere, yapacağın şeye ve ne kadar süreliğine o işle meşgul olacağına bağlı olarak büyük değişiklik gösterir. Tıpkı normal bir tatilde olduğu gibi yolculuk, konaklama ve yiyecek masraflarını da ödemen gerekir ve bunun normal bir tatilden tek farkı, orada seninle aynı kafa yapısındaki insanlarla tanışıp, bir topluluğa, çevreye, hayvanlara veya bir kültürel mirasın korunmasına yardım edecek olmandır.
Eğer seyahat masraflarını karşılayamıyorsan, para toplayarak hedefine ulaşmanı ve yola çıkmanı sağlayacak GoFundMe ve FundMyTravel gibi sitelerden yardım almaya çalışabilirsin.
Niye gönüllü olmalısın?
Peki, neden böyle bir şey yapmak isteyesin? Bu soruya verilebilecek çok sayıda yanıt var: evde uğraşmanın imkânsız olduğu belirli bir konuya ilgi duyuyor olabilirsin; o ülkeye daha önce gitmiş olup, bir daha gitmek istiyor olabilirsin; sahip olduğun becerileri başkasına aktararak o kişiye ve topluluğa yardım etmek istiyor olabilirsin.
Nedeni her ne olursa olsun, kararını kesinleştirecek en önemli yönü, dünyada gerçek bir farklılık yaratabilecek olman ve tüm hayata bakışını değiştirecek ve gözlerini açacak unutulmaz bir deneyim yaşayacak olmandır.
Etik değerlere sahip gönüllü kuruluşları nasıl bulabilirsin?
Etik değerlere sahip programlar listemize göz at ve deniz kaplumbağalarının korunmasına nasıl yardım edebileceğini öğren © Idex World
Gönüllü yardım turizminin en önemli yönlerinden biri de etik ve sürdürülebilir gönüllü programlarına sahip kuruluşları bulabilmektir. Şu anda dünyada binlerce gönüllü yardım kuruluşu hizmet veriyor ve pek tabii ki içlerinde çürük yumurtalar da bulunabiliyor.
Neyse ki, etik değerlere sahip bir kuruluş bulmak için birkaç basit yöntem var. İlgi duyduğun bir gönüllü programını bulduğunda açıklamasıyla ve web sitesindeki tanıtım yazısıyla yetinmeyip biraz daha araştırma yapmalısın. Çok fazla uğraşmanı gerektirmeyecek bu işlem (sadece bir veya iki e-posta göndermen yetecektir) sayesinde paranı doğru yere harcadığın konusunda gönül rahatlığına ulaşacaksın ve harcadığın para da gerçekten o topluluğun veya bölgenin yararına kullanılmış olacak.
Gönüllü yardım yolculuğuna hızlı bir başlangıç yapmanı sağlayacak favori programlarımızı verdiğimiz ipuçlarının hemen altında bulabilirsin.
Yerel bağlantıları var mı?
Yapmayı düşündüğün yardım faaliyetinin yerel topluluğun işlerini kaybetmesine sebep olmayacağından emin olman en önemli kriterlerden biridir. Eğer ilgilendiğin proje yerel halka destek ve fırsat vermiş olsa yapacağın işin yerel halk tarafından yapılabilecek olup olmadığını değerlendir. Eğer sitelerinden bu bilgiye ulaşmak mümkün değilse, daha önceki gönüllülerin topluluğa (veya ilgili konuya) ne derece yardımda bulunduklarını belgelerle gösterip gösteremeyeceklerini sorabilirsin.
Sürdürülebilir mi?
Projenin sürdürülebilir olduğundan emin ol: yani, eğer gönüllü kalmazsa yerel halk kendi başına idare edebilir mi yoksa gönüllülere bağımlı hale mi gelirler? Gönüllülük ve bağımlılık hassas bir dengeye sahiptir – o dengenin bulunduğundan emin olmalısın.
Yerel desteğe sahipler mi?
Fiyat şeffaflığından taviz verme. Paran nereye gidecek? Ödediğin paranın ne kadarı topluluğa gidecek? Bazı kuruluşlar hesaplarını ayrıntılı şekilde açıklarken, bazıları bunu yapmıyor. Yine de, istendiğinde bu bilgileri mutlulukla sağlıyor olmaları gerekir. Eğer bunu yapmıyorlarsa uzak durmakta fayda var.
Gönüllülük fırsatların neler?
Arjantin’deki bir okulda temiz içme suyuyla çocuklara yardım © Art of Backpacking
Gönüllü çalışmalar kendi yurdundan dünyanın öbür ucundaki bir ülkeye kadar her yerde bulunabilir ve tanıdık bir kültürden tamamen yabancı bir kültüre çok çeşitli ortamlar sunabilir. Akıllıca bir seçim yapmak ve gidilecek yerin sadece hoşluğunu göz önünde bulundurmamak önemlidir. Becerilerinin etkili kullanılabileceği ve mümkün olduğu zamanlarda da öğretilebileceği bir yer seçtiğinden emin olmalısın.
Sadece görmek istediğin değil, aynı zamanda gerçek bir etki bırakabileceğin bir yer düşünmelisin. Programın gereksinimlerine, yani işin gerektirdiği becerilere (örn. tuğla örme) ve belirli bir düzeyde fiziksel güce sahip olduğundan veya bu becerilere sahip olmak için yeterli bir eğitim verilip verilmediğinden de emin olmalısın.
Gönüllü öğretmenlik
- Tayland’da, Koh Samui’deki Taylandlı çocuklara İngilizce öğreterek destek olabilirsin
- Harika kumsallara sahip tropik Kosta Rika’da çocuklara ve yerel halktan insanlara İngilizce öğretebilirsin
- Laos’taki keşiş adaylarının İngilizce öğrenmesine yardımcı olarak topluluğun gelişmesine destek olabilirsin
- Haiti’deki sokak çocuklarının çeşitli sanatları öğrenmelerine yardımcı olarak, daha aydınlık bir gelecek inşa edebilmeleri için gerekli becerilere sahip olmalarını sağlayabilirsin
Çocuklarla ilgili gönüllülük faaliyetleri
Çok cazip bir konu olmasına rağmen, proje için yeterli becerilere sahip olsan bile, çocuklarla ilgili gönüllülük faaliyetlerinin (özellikle yetimhanedekiler), gönüllü yardım çabalarının en eleştirilen bölümlerinden biri olduğunu bilmelisin. Bu iş için ne kadar uygun becerilere sahip olsan da, aslında harika bir amaca hizmet ediyormuş gibi görünen bu faaliyetler, çocukların çevrelerindeki insanların sürekli değişiyor olması sebebiyle psikolojik açıdan onları yıpratabilir.
Sistemin en bozuk yönlerinden biri de, gönüllü yetimhane işlerine olan talebi görerek, bu talebi karşılamak için sahte yetimhane açan insanlardır. Better Volunteering Better Care sayfasından gönüllü yetimhane işleri hakkında bilgi alabilirsin. Ancak, UNICEF ve Save the Children (Çocukları Kurtarın Vakfı) organizasyonunun yetimhanelerde kısa süreli çalışma projelerine karşı olduğunu da aklından çıkarmamalısın.
Ancak, etik değerlere sahip çıkan çeşitli programlar olduğunu da belirtelim:
- Nepal’in harikulade atmosferinde çocuklar için kişisel ve eğitimsel destek faaliyetlerinde bulunabilirsin
- Malavi’de çocuklara spor eğitimi sunabilir ve kişisel rehberlik hizmetleri verebilirsin
- Gana’da çocuklara spor antrenörlüğü yapabilirsin
- CISV’nin küresel yaz kamplarında çocuklara gönüllü yardımda bulunabilirsin
Gönüllü olarak koruma ve muhafaza faaliyetleri
Gönüllü programındaki yoğun çalışmalar © Thomas Wanhoff
- Belize’nin yağmur ormanını, mercan kayalıklarını, muhteşem plajlarını keşfederken bir yandan da yerel memeliler, amfibiler ve kuş türlerini gözlemleyebilir ve veri toplayabilirsin
- Çek Cumhuriyeti’ndeki klasik tarzdaki bir şapelin çevresindeki park alanının temizlenmesine yardımcı olarak, Nobel ödüllü bir eserin mirasının yeniden hayata döndürülmesinin bir parçası olabilirsin
- Güney Afrika’daki balina köpekbalığı, kaplumbağa ve manta vatozu araştırmalarına yardımcı olurken bir yandan da dalış yapmayı öğrenebilirsin
- Victoria Şelaleleri’nden sadece 10 dakika uzaklıktaki Malavi’de bulunan Big5 Vahşi Yaşam Alanında vahşi hayatın korunmasına yardımcı olabilirsin
Hayvanlarla ilgili gönüllülük faaliyetleri
Ne yazık ki, hayvanlar da dünyanın her yanından gözünü para hırsı bürümüş kuruluşların kurbanı olabiliyor. Bol sayıda bulunan sahte koruma alanlarında, hayvanlara gönüllülerin “kurtarması” için düzenli olarak kötü davranılabiliyor. Ne yaparsan yap, bulunduğun yerde filler bulunuyorsa onlara sakın binmemelisin.
- Kosta Rika’da deniz kaplumbağalarının korunmasına, yumurtlama aktivitelerinin izlenmesine ve bebeklerinin suya döndürülmesine yardımcı olabilirsin
- Güney Afrika’daki büyük beyaz köpekbalıkları hakkında yeni şeyler öğrenebilir ve veri ile yumurta toplanmasına yardımcı olabilirsin
- Güney Afrika’da çitaların doğaya geri salınmasına yardımcı olabilirsin
- Tayland’da kedi ve köpeklerin kurtarılmasına yardımcı olabilirsin
Topluluklar için gönüllü faaliyetler
Nepal halkına eğitimle yardımcı olan gönüllüler © Idex World
- Tanzanya’da eğitim faaliyetleri ile HIV farkındalık projelerine katılarak ve yaşlılara yardım ederek yerel topluluklara yardım edebilirsin
- Fiji’de su toplama sistemlerinin ve tarım girişimlerinin inşa ve tamir işlemlerinin bir parçası olabilirsin
- Madagaskar’da harikulade bir tropik köyde yaşayabilir ve kırsal sağlık ve eğitim tesislerinin kalitesinin artırılması projelerine yardımcı olabilirsin
- Hindistan’ın Kerala eyaletinde, eğitimden yenileme çalışmalarına uzanan çeşitli projelerde çalışarak topluluğa katkıda bulunabilirsin
Etik gönüllü yardım turizmi kuruluşları
Yukarıdaki programların hepsi, gönüllüler için etik, sürdürülebilir ve yerel desteğe sahip gönüllülük olanakları sunan aşağıdaki kuruluşlar tarafından sağlanmaktadır. Bu kuruluşlar:
GVI
Save the Children, Kızıl Haç, WWF, SANParks ve The Jane Goodall Institute gibi kuruluşlarla birlikte çalışan ödüllü GVI organizasyonu, hem ihtiyaç duyulan hem de etik gönüllülük programları sunar.
Grassroots Volunteering
Grassroots Volunteering, dünyanın her yanından etik ve bağımsız organizasyonların bir veri tabanını sunar. 2011’de kurulan organizasyon, gönüllülük endüstrisini ticari bir olgu olmaktan çıkarma amacına ek olarak, gezginleri ziyaret ettikleri yerleri gerçek anlamda desteklemeleri ve o yerle bağ kurmaları konusunda cesaretlendirme görevine de sahiptir.
CISV
CISV tüm dünyadan çocukları bir araya getirme görevini üstlenmiş uluslararası bir barış ve eğitim yardım kuruluşudur. Çocuk ve gönüllüler arasında bir bağın kurulabilmesini sağlamak için belirli bir düzeyde bağlılık gerektiren çeşitli programlar yürütürler. Çocuklar için faydası tartışılmayacak bu programlar, gönüllü için de oldukça ödüllendirici bir deneyimdir. momondo’nun CISV’ye sağladığı destek hakkında bilgi almak ve CISV hakkında daha fazla şey öğrenmek için yazımızı okuyabilirsin.
STA
Dünyanın her yanında, her tür hayvan için koruma alanları bulunuyor © Idex World
STA Travel; yerel topluluklar, spor, hayvanlar ve koruma faaliyetleri konularında çeşitli gönüllülük projeleri sunan dünya çapında bir seyahat şirketidir. Hayvanlar konusunda çok sıkı politikalara sahip olan şirket, ABTA’nın Turizm Hayvanları için Küresel Sağlık Rehberliği (Global Welfare Guidance for Animals in Tourism) ve Born Free Vakfı ile birlikte çalışır.
The National Trust
The National Trust, Birleşik Krallık’a kayıtlı bir yardım kuruluşudur ve ortak mirasımızı koruma ve devam ettirmeye adanmış altmış farklı koruma organizasyonunu bir araya getiren International Trusts Organisation ile birlikte faaliyet yürütür.
Pod Volunteer
Pod Volunteer tüm dünyada etik değerlere sahip ve yerel destekli gönüllülük imkânları sağlayan ve kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. En uç noktada şeffaflık sunan web siteleri aracılığıyla, kendi ihtiyaçlarına veya gönüllülerin taleplerine değil, projenin ihtiyaçlarına göre yürütülen ve takip edilen sürdürülebilir bir dizi program sunarlar.
ChildSafe
Alfabeyi öğrenen çocuklar © Idex World
ChildSafe dünyanın her yanındaki çocuk ve gençleri korumak üzere faaliyet yürüten bir girişimdir. Kendilerine ait ChildSafe Alliance programına üye organizasyonlardan oluşan uzun bir listeye sahiptir. Bu geniş veri tabanında Kamboçya, Tayland, Nepal, Filipinler, Mısır, Kenya, Honduras, Vietnam ve Hindistan’da hizmet veren ve hepsi de çocuklarla gençlere odaklanmış etik gönüllülük kuruluşları yer alır.
Çeşitli zorluklara sahip olsa da, gönüllü yardım turizmi birkaç kolay adımda doğru şekilde yapılabilir. Araştırmanı yaptıktan sonra, yapacağın işin gerçekten gerekli olduğundan ve yardım etmeye çalıştığın topluluğa aslında zarar vermediğinden %100 eminsen, yaptığın işten ve tatilinden tamamen keyif almaman için hiçbir sebep yok.
Önemsediğin bir konu hakkında, sürdürülebilir, becerilerine uyan ve topluluğa gerçekten faydası dokunacak bir proje bulduğunda artık hazırsın.
