Müzik ve dans, dünyanın her yerinde insanları harekete geçirmeye yetiyor. İyi bir müziğe kim karşı koyabilir ki? Aynı dili bilmeye gerek yok, bırak konuşmayı vücut dilin yapsın. Dünyanın her köşesinden seçtiğimiz bu on dans türüyle gününü dans ederek geçirmeye kendini hazırla.
Kumbiya – Cartagena, Karayip kıyıları, Kolombiya
Cartagena’da kumbiya dansıyla baştan çıkarma sanatı
Kumbiya dansının gerçek kökeni bir gizem olarak kalmaya devam ediyor. Kolombiya’nın Karayip kıyısında, Barranquilla’dan Cartagena’ya uzanan şehirler, meraklı izleyiciler için dansın farklı bölgesel tarzlarını sunarak, dansın yaratıcısı unvanı için çekişmeye devam ediyor. Kesin olan tek şeyse, Afrika kökenli cumbe – dans anlamına geliyor – kelimesinden türetilmiş kumbiya, yerlilerin, Afrikalı kölelerin ve koloni Avrupalılarının ortak mirasıdır. Kumbiya, baştan çıkarmayı ve kur yapmayı konu edinen bir danstır. Dansta, kadın şehvet uyandıran kalça hareketleriyle, eteğini flört eder şekilde havalandırarak ve bazen de elinde bir mum tutarak, ayaklarını neredeyse yerden kaldırmadan küçük adımlarla dans ederken, erkek partneri de alevleri körükleyerek kadının çevresinde dans eder. Yani, kumbiya için caliente (ateşli!) demek hiç de yanlış olmaz.
Zaouli maske dansı – Manfla, Fildişi Sahili
Zaouli maskesi ve dansıyla gösteri yapan bir Gouro erkeği
Önce tom-tom davullarının ve flütlerin müziği başlar ve maskeli dansçı ayaklarını çılgınca yere vurarak kalabalığın önüne atlar. Titreşen rafya püskülleri ve renkli maskenin arkasındaki adam, Fildişi Sahili’nin merkezinde bulunan Manfla’daki Gouro cemaatindendir. Gouro etnik kökenine sahip her köyün özel bir dansçısı bulunur ve üretkenliği, beraberliği ve barışı güçlendirmek için kutlamalarda ve cenazelerde dans eder.
Yakındaki Abidjan’a uçak bileti ara
Frevo – Olinda, Pernambuco eyaleti, Brezilya
Olinda’da coskuyla dans eden Frevo dansçıları © Prefeitura de Olinda
Portekizce ferver – kaynamak anlamında – kelimesinden türetilen frevo, gerçekten de kulakta yarattığı tını kadar ateşli bir danstır. Ayaklarına oldukça hâkim frevo dansçıları, akrobasi, bacak değiştirme ve capoeira (Brezilya kökenli bir savaş dansı) adımlarını buluşturan yaklaşık 120 farklı dans figürüne sahiptir. Ellerinde kırmızı, mavi, sarı ve yeşil renklere sahip küçük şemsiyeler tutan rengârenk kıyafetlere sahip passista’ları (dansçılar), özellikle de karnaval zamanında, Pernambuco eyaletinin Olinda şehrinde hünerlerini sergilerken görebilirsin.
Dansın kökeni 20. yüzyılın başlarına dayanıyor olsa da, günümüzdeki popülerliğine 1950’lerde frevo ustası Nascimento do Passo tarafından ulaştırıldı. Dans 2012’de UNESCO tarafından manevi kültürel miras olarak tanınarak önemli bir gurura sahip oldu.
Yakındaki Recife’ye uçak bileti ara
Kathakali – Kochi, Kerala eyaleti, Hindistan
Kathakali’nin kahramanları Pacha ve Minukku hikâyelerini dansla anlatır
Dengeli bir kathakali gösterisinin tarifini biraz oyunculuk, biraz dans ve bolca makyaj olarak verebiliriz. Fort Kochi’deki Çinli balık ağlarının biraz ötesinde, kathakali sanatçıları, ayrıntılarla dolu kıyafetlerini kuşanmış bir şekilde, her bir vücut hareketini ustalık ve zarafetle sergileyerek, vurmalı çalgıların ritmi eşliğinde sahnede adeta süzülür. Yaklaşık bir buçuk saat süren makyajlar da görevini hakkıyla yerine getirir: sadece ufak göz ve ağız hareketleriyle, dansçılar korku, aşk ve öfke gibi güçlü duyguları yansıtan dokuz yüz ifadesini başarıyla sergiler.
17. yüzyılda, bu danslı drama mum ışığında, fitil sonunda erimiş mumun içinde sönene kadar tüm gece boyunca devam edermiş. Neyse ki, günümüzde bu dansın kısaltılmış halini Kochi’deki Kerala Kathakali Centre’da keyifle izleme şansına sahipsin.
Hopak – Kiev, Ukrayna
Gururla zıplayan genç hopak dansçıları © U.S. Army Europe Images
Ukrayna’nın ulusal dansı hopak ile kendini hoplamaya hazırla. “Zıplamak” anlamına gelen Ukraynaca ‘hopaty’ kelimesinden türetilen dans, 16. yüzyıldan bu yana Rusların ve Ukraynalıların coşkuyla zıplamasını sağlıyor. Askeri topluluklarda da sergilenen dansta, muzaffer askerler akrobatik sıçrayışlarla süsledikleri danslarıyla savaş sahnelerini yeniden canlandırırlar. Bir zamanlar erkeklere özgü bir testosteron ve haşmet gösterisiyken; günümüzde erkekler karakteristik sıçrayışlarını ve çömelme hareketlerini yaparken, geleneksel kıyafetler giymiş kadınlar da uyum içerisinde dansa katılıyor.
Adumu – Kenya ve Tanzanya
Adumu seremonisinde başarı yükseklikle doğru orantılı olarak ölçülüyor
Ne kadar yükseğe zıplayabilirsin? Maasai kabilesinin erkekleri için ‘adumu’ veya diğer bir deyişler “zıplama dansı”, yetişkinliğe geçiş seremonisinin bir parçasıdır ve ne kadar yükseğe zıplayabilirlerse, o kadar güçlü (ve cazip) olarak kabul edilirler. Erkekler yarı çember oluşturur ve arkadaşlarının tiz haykırışlarından destek alarak, topukları yere değmeden, ellerinden geldiğince yükseğe zıplamaya çalışırlar. Sığır çobanlığı ve aslan avcılığıyla geçen yarı göçebe hayatlarında anahtar özellikleri her ne kadar savaşçılık olsa da, adumu sırasında en önemli şey, kırmızı cübbeleri ve boncuklu kolyeleriyle vurguladıkları zarafetleridir.
Yakındaki Nairobi’ye uçak bileti ara
Footwork – Chicago, Illinois, ABD
Müzikle kendinden geçen footwork dans ekibi THE ERA © Wilson Lee
“Ayak işi” anlamına gelen dansın adı ne olduğunu anlatmaya aslında yetiyor. İlk ortaya çıktığı 1980’lerden bu yana, Chicago’da doğup gelişen footwork dansının en önemli öznesi ayaklardır. Footwork dansına en uygun müzikler, Chicago ‘juke’ sanatçıları tarafından üretilen yüksek tempo, değişken ses örnekleri ve yüksek bas içeren şarkılardır. RP Boo ve kısa bir süre önce ölen DJ Rashad gibi isimler, footwork dansının ve müziğinin öncüleri ve günümüzdeki tartışmasız efsaneleridir. Sınır tanımayan bu dansta, THE ERA gibi dans grupları küresel işlere imza atarak footwork dansının yayılmasına öncülük ediyor. “Mikes”, “running mans” veya “skates” gibi footwork dans figürlerinde ustalaşmak istersen tek yapman gerekenin bolca pratik olduğunu söyleyebiliriz. Break dance ile benzer bir ruha sahip dansta sık sık footwork kapışmaları yaşanabiliyor. Öyleyse dans pistine çık ve Chicagolu çocuklara ayaklarını ne kadar hızlı hareket ettirebildiğini göster!
Ote’a – Tahiti, Fransız Polinezyası
Tahiti plajındaki Polinezyalı dansçılar
Tahiti’nin geleneksel dansı “Ote’a”, coşkulu kalça sallama hareketleri ve canlı perküsyonlarıyla, kalçalar sürekli hareket halindeyken günlük yaşamdan hikâyeleri yeniden canlandırmaya dayalıdır. Bu teknik, dansçılar kalçalarını sallamaya devam ederken diziliş değiştirme koreografisini uyguladıkları zamanlarda daha etkileyici olur. Dansa eşlik etmek için kendini tutamadığında, bronz tenli bir Polinezyalıdan sana yardım etmesini isteyebilirsin. Böylece, püskülleri ve süslü başlıklarıyla bir takım olan çiçek desenli eteklerini deneme fırsatı bile bulabilirsin. Tıpkı bir palmiye ağacı gibi sallanarak, hissettiklerini kalçalarınla ifade et.
Viyana Valsi – Viyana, Avusturya
Viyana valsi zarafet ve denge
Viyana valsi, 6/8 ve 3/4’lük ritim karakteristiğine sahip 500’ün üzerinde vals bestelemiş Viyana doğumlu Johann Strauss’un müziğini akıllara getiren bir danstır. Çoğunlukla balo yarışması dansı olarak sınıflandırılan Viyana valsi, resmi davetlerde konukları etkilemek için de kullanılabilir. Bu oldukça gösterişli ve zarif dans, doğru şekilde yapıldığında, çiftlerin adeta tüy gibi süzüldüğü havasını yaratır.
Viyana valsi her zaman yüksek sosyeteye özgü bir dans değildi; Alman kırsalındaki kır evlerinde köylülerin bu dansı ettiklerine dair izler 1774’teki yayınlarda bulunabilir. Günümüzde, bu dansa dair yeteneklerini, dansla özdeşlemiş Viyana’da düzenlenen yüzlerce baloda gösterebilirsin.
Moshing – Washington, D.C. , ABD
Dirseklerini yana aç, kafanı aşağı eğerek kendini hazırla ve ‘mosh’ yap!
Sakın aldanma, ‘moshing’ gerçekten de göründüğü kadar korkunçtur. Hiçbir teknik gerektirmeyen moshing için, konser kalabalığının ortasında birbirini itip kakıp, vücudunu punk, metal veya rock müziğin uyandırdığı dürtülere karşı serbest bırakmak diyebiliriz. Terimin 1980’lerde Washington, DC’de, hardcore grubu SCREAM’in Total Mash şarkısında hayranlarını, ezip parçalamaya (İngilizcede ‘mash’) ve çılgınca dans etmeye teşvik etmesiyle ortaya çıktığı düşünülüyor. ‘Mash’ sonradan ‘mosh’ kelimesine dönüştü ve dans ise Amerika’da hardcore müziğin yaygınlaştığı Güney Kaliforniya’daki konserlerde sahnenin yakınlarında “mosh alanları” kurulmasına ilham kaynağı oldu. Hiçbir kuralın olmadığı bu aktiviteye belki bir şans verebilirsin. Eğer kaburgalarına dirsek atılmasından ve burnuna rastgele yumruklar yemekten pek hoşlanmayacağını düşünüyorsan, kalabalığın elleri üzerinde kaymayı da (kalabalık sörfü) deneyebilirsin. İki durumda da, eve sağ salim gideceğinin garantisi olmadığını aklından çıkarma.
Washington DC’ye uçak bileti ara
